STANDART CMOS SETUP
Bu bölümde, IDE aygıtlarını ayarlayabilir/tanıtabilir, saat/tarihi
değiştirebilir, hata kontrol denetiminin özelliklerini değiştirebilirsiniz.
Anakartınızı yeni aldığınızda yada pili bittiğinde, genelde bu bölüme girip IDE
aygıtlarımızı tanıtır, saati ve tarihi ayarlarız. Diskimiz hangi porta
takılıysa, örneğin Primary Master portunun üzerine gidip ENTER tuşuna basmamız
yeterli oluyor. Bu şekilde diskimizin kafa sayısı, silindir sayısı otomatik
olarak algılanacaktır. Fakat bazı eski tip sabit disklerde, bu ayarları kendimiz
ayarlamak zorundayız. Bu ayarları kendiniz ayarlamak istiyorsanız, ilgili porta
gelip ENTER tuşuna basın ve Access Mode veya Type'ı user defined yaparsanız,
Kafa sayısı gibi ayarları kendiniz ayarlayabilecek konuma
geleceksiniz.
Sabitdiskler : Burada Primary Master' dan Secondary Slave'e
kadar,mevcut bulunan Onboard EIDE Controller'a uygun olan maximum mevcut dört
bağlantıya uyan cihaz ayarları bulacaksınız. "Type" için normal durumda ayar
imkanı olarak, öncelikle çok eski MFM ve RLL sabit diskleri için anlamı olan 46
parametre bulunmaktadır, ayrıca "None" ,"Auto" ve "User" seçenekleri diğer
seçeneklerdir."None" yani "olmayan sabit disk" bir SCSI sürücüsüne uyan bir
Controller ile işletildiğinde doğrudur, çünkü en sonuncusu çoğunlukla ayrı bir
SCSI BIOS yoluyla kendi parametre yöntemini kullanır.Bunun yerine "Auto"
seçildiğinde,BIOS, sistem başlatımında bağlı bir EIDE sabitdiskinin
konfigürasyon sektörünü okur ve böylelikle bildirilen platin parametresini kabul
eder. Bu hemen hemen her zaman iyi sonuç verir.Çünkü sabitdisk önceden farklı
bir Mapping kullanan, yani silindir, kafa ve sektörlerinde mantık ayrımı
için başka bir hesap tablosu kullanan başka bir (E)IDE adaptörü ile
işletilir. Eğer aygıtları otomatik olarak algılatmak
istiyorsanız, ilgili IDE portunun üzerine gelip ENTER'a basın. Eğer, IDE aygıtı
takılmayan kanallar var ise, bu bölümleri <-><+> tuşları ile None
konumuna getirin.
Drive A/B: Bu bölüm disket sürücünüz içindir. Eskiden
PC'lerde iki tane disket sürücü bulunabildiğinden A ve B seçenekleri konmuş. Ama
artık tüm PC'lerde bir tane disket sürücü var. Bu durumda bunlardan bir tanesini
ayarlayıp, diğerini None (yani sürücü yok) yapmanız gerekiyor. Günümüzde disket
sürücüler genelde 1.44 MB 3.5 in. Olduğundan bu ayar bu şekilde yapılır. Bazı
sürücüler 2.88 MB'lık disketleri de okuyabilmesine karşın, bu diskler piyasada
yok. Eğer A'yı None yapıp, B'yi 1,44 MB 3.5 in olarak ayarlarsanız, disket
sürücünüz harfi A değil, B olur. Floppy 3 Mode Support:
1,2 MB'lık bazı
disketleri okuyabilen disket sürücüleri kullanmak istediğimiz zaman
kullanacağımız bir özellik. Genelde Japonya'da kullanılan bir standart. Normalde
Disabled olarak gelir. Disket sürücünüz bu standardı destekliyor ise,
tanımladığını disket sürücü harfine göre A veya B'yi seçerek, bu özelliği aktif
hale getirebilirsiniz.
Video: Bu seçenek ekran kartınızın türünü belirler.
CGA 40, CGA 80, Mono türündekiler artık çok eskide kaldığından bu ayar EGA/VEGA
şeklinde kalmalıdır.
Halt On: Sistem açılırken, BIOS'un karşılaştığı hangi
bir hatada/hatalarda, sistemi durduracağını belirler. "All Errors" seçeneği
aktif iken, BIOS'un karşılaştığı her hatada sistem durur ve size hata mesajı
belirtir. "All, But Diskette" seçeneği, disket sürücü hataları hariç diğer
hataların hepsine sistem kendini açılışta durdurur. "No Errors" seçeneği
seçildiğinde, sistem herhangi bir hatayı gözetmeksizin açılışına devam etmeye
çalışır. Fakat hataları görebilmek amacıyla, bu seçeneğin "All Errors"
şeklinde kalması tavsiye edilebilir.
Memory: Burada ayarlanacak bir şey
yoktur.Sistem sadece ne kadar anabellek bulunduğu konusunda bilgi verir.Standart
olarak ilk Megabyte 640K "Base Memory" ve 384K "Other Memory" için olan değerle
beraber, "Total Memory" altında söz konusu toplam bellek oluşur.
Report No
FDD for Win95: Windows 95’in kötü bir huyu vardır, sisteminizde disket sürücü
olmasa bile varmış gibi davranıp sorun yaratabilir. Eğer sisteminizde disket
sürücü yoksa ve Windows 95 kullanıyorsanız, bu ayarı aktif hale getirin,
sorunlar çözülsün. Aksi halde varsayılan değerinde bırakın.
ADVANCED BIOS FEATURES SETUP
Bios Listesine
Dön
Sistem özelliklerini belirleyen
ayarları bu bölümden değiştirebilir, iptal edebilir, etkin hale
getirebilirsiniz. Bu bölümdeki bazı ayarlar, default halde, yani BIOS'un
kendisinin önerdiği halde kalmalıdır. Bu arada, ekranın alt bölümünde, ayarları
nasıl değiştireceğiniz ve nasıl yardım alabileceğiniz ile ilgili ayarlar mevcut.
Virus Warning: Eğer bu ayar etkin edildiğinde (enabled), sabit
disk(ler)inizin boot bölümüne bilgi yazılmaya çalışıldığı zaman bir uyarı mesajı
çıkarır. Bu özellik normalde iptal edilmiş halde [Disabled] geliyor. Eğer
işletim sistemi yüklerken sorun çıkmamasını istiyorsanız, bu ayarın [Disabled]
konumunda olmasına özen gösterin. İşletim sistemini yükledikten sonra bu ayarı
aktif konuma [Enabled] getirebilirsiniz.Çoğu BIOS’da rastladığımız bu
seçenek, sanıldığının aksine bir dahili virüs koruması değil.Bu seçeneği
aktifleştirdiğinizde bir uygulama sabit diskinizin boot sektörüne yada partiton
tablosuna yazmaya kalkıştığında anakartınız alarm verir, ama bu her zaman virüs
demek değildir. Örneğin, bu seçenek aktif olduğunda Windows kurmaya
çalıştığınızda da virüs uyarısı alırsınız. Windows 95 ilk çıktığında yayılan “bu
işletim sistemi virüslü, kurmaya kalktım sistem alarm verdi” efsanesi işte
buradan çıkmıştı. Sanıldığının aksine, sisteminizin genelini virüslere karşı
korumak gibi bir özelliği de yoktur, dolayısıyla bu seçeneği aktif hale getirip,
sisteminizi virüslere karşı tamamıyla güvende zannetmeyin.
CPU Internal Cache: Şu saatten sonra takacağınız tüm
işlemciler dahili önbelleğe (Internal Cache), yani Level1 önbelleğe sahip
olduğundan, bu ayar Enabled konumunda olmalıdır.
External Cache:
Kullandığınız işlemci eğer Level2 önbellek taşıyorsa, ki artık satılan tüm
işlemciler taşıyor, bu ayarı da Enabled konumuna getirmeniz gerekiyor. Eğer
Celeron 266 gibi, Level2 önbelleğe sahip olmayan bir işlemci kullanırsanız, bu
ayarı Disabled konumuna getirebilirsiniz. Aksi takdirde bazı sorunlar
yaşabilmeniz olası. Performans açısından bu ayar çok önemli olduğundan, bu ayara
dikkat etmenizi öneriyoruz.Zira bu ifade biraz aldatıcıdır çünkü genel
olarak durada Second-Level Cache açılır ya da kapatılır.Burada bu önbelleğin
gerçekten anakartta takılı olup olmaması önemli değildir..Bir çok 586
işlemcilerde, Pentium II'lerdeki işlemci modülleri üzerindeki veya Pentium
Pro'lardaki işlemci içinde olduğu gibi, "Enabled" her durumda verimi
artırmaktadır.Bunula beraber, işletim sistemlerinin kurulumunda veya eski DOS
oyunlarının kullanımında bir acil durum freni olarak bir yada iki Cache belleğin
de deaktive edilmesi tavsiye edilir.Aksi taktirde çok hızlı geçecektir.
CPU
Level2 Cache ECC Checking: ECC, bellek hatalarını belirleyip, düzeltmeye yarayan
bir sistemdir. Bu seçeneği aktif hale getirmeniz, işlemcinin kullandığı Level 2
tampon belleğin ECC fonksiyonuna sahip olup olmamasını belirler. Güncel
işlemciler L2 cache belleklerini işlemcinin içinde taşıdıkları için bu ayarın
anlamı kalmıyor. Bu ayar daha çok L2 tampon belleğin işlemci çekirdeğinin
dışında olduğu sistemler için geçerli. Aktif hale geldiğinde, performansa çok
ufak miktarda olumsuz etkisi olacaktır.
BIOS Update:
Bu özellik, BIOS'a
yerleştirilmiş, işlemciyi gereken bilgiyi güncelleme yapan bir özelliktir. Bu
ayar varsayılan olarak [Enable]'da iken, boot esnasında bütün işlemci bilgisini
yükleyecektir.
Processor Number Feature: İşlemci seri numarası, herhangi bir
numara olup, üretilen her Pentium III işlemcide bulunup, Internet üzerinden
kullanıcıyı ayrıt etmeye yaramakta. Eğer gelişmiş güvenlik işleriyle ya da
Internet üzerinden iş yapıyorsanız bu ayarı [Enable] yapın. Aksi takdirde
[Disabled] konumuna getirebilirsiniz. Not: Bu ayar sadece Pentium III
işlemcili bir bilgisayarda etkindir.
Quick Power On Self Test:
Bu ayar aktif
konumda iken [Enabled], BIOS, test-analiz etme süresini kısaltarak açılışı
kısaltarak, bilgisayarın açılmasını hızlandırabilirsiniz. Örneğin bu ayar
[Enabled] konumunda iken, bellek sadece 1 kere sayılacaktır. Aksi takdirde 3
kere sayılır. Güvenilirlikleri zaten ispatlanmış bilgisayarlarda böylelikle
açılış hızlanır.Gerektiğinde iptal edilmesi gerekebilir.Asgari çevirme
sayılarına ulaşmaları için oldukça uzun zamana ihtiyaç duyan eski sabit diskler,
bu kısa süre içerisinde kendilerini sisteme tanıtma fırsatı
bulamayabilirler.
NOT: AWARD Medallion BIOS'da, "Quick Power On Self Test"
ayarı, Boot menüsünde bulunuyor. Delay IDE Init: Bazı eski sabit disklerin,
çalışmaya başlaması ile kullanıma hazır olmaları arasında belli bir süre
gerekmektedir. Eğer bu kadar antika bir diskiniz varsa, diskinizin hazır olması
için gereken süreyi buradan ayarlayabilirsiniz. Sistem, açılmadan önce
diskinizin kullanıma hazır hale gelmesini bekleyecektir.
First/Second/Third
Boot Device: Sisteminiz açılırken, ilk olarak hangi aygıttan açılmayı
deneyeceğini ayarlamak içindir. First Boot Device ayarını [HDD-0] moduna
getirirseniz, BIOS diğer boot edilebilir aygıtları aramadan işletim sisteminizi
yükleyecektir. Bilgisayarınız Disket veya CD-Sürücüden açmanız icap ettiğinde,
First Boot Device seçeneğini değiştirebilirsiniz. NOT: AWARD Medallion
BIOS'da, Boot sırasını seçmek için Boot menüsüne gitmeniz gerekiyor.
Boot
Sequence ya da Boot Other Device: Yeni anakartlarda, sistemin sıra ile hangi
araçlardan açılabileceğini seçtiğimiz kısımda, bir de bu seçenek var. Anlamı
ise, sistemin eğer belirttiğimiz cihazlardan açılamazsa, başka cihazlara da
erişip erişmeyeceğini belirlemek. Örneğin siz sistemin açılacağı cihazları
sırasıyla Hard Disk, CD-ROM ve SCSI olarak seçtiyseniz ve bu seçeneği de aktif
hale getirdiyseniz, sistem bu cihazlardan boot edemezse, bu sefer disket
sürücüyü de kontrol edecektir. Swap Floppy Drive:
Eğer sisteminizde iki tane
Disket Sürücü var ise, bu ayarı etkin ederseniz [Enabled], A sürücüsü B gibi; B
sürücüsü de A sürücüsü gibi davranacaktır. Ayrıca bu ayar "Enabled" olduğunda
her iki Floppy sürücünün ayarları BIOS ortamında değiştirilecektir.Bu, hem 3.5
inç sürücüye hem de 5.25 inç sürücüye sahip olunduğu ve değişmeli olarak her
ikisinden de Boot edilmek istenmesi durumunda pratiktir.Bu seçeneği olmayan
BIOS’larda aynı işi yapmak için sistemi söküp, sürücülerin kablolarını
değiştirmeniz gerekecektir.
Boot Up Floppy Seek: Eğer bu ayar [Enabled]
konumuna getirilirse, BIOS disket sürücünüzün 40 veya 80 izli olup olmadığını
kontrol eder. Sadece başlangıçta bu kontrol yapılır. [Disabled] ederseniz,
sistem çalıştığı esnada, kafası estikçe disket sürücüyü kontrol edebilir.
Dolayısıyla bu ayar [Enabled] konumunda kalmalıdır. Floppy Disk Access
Control: Eğer mevcutsa,bu ayar ile Floppy sürücüsü normal yazma ve okuma
işletiminden "R/W" sadece okuma işletimine "Read Only" geçer.İstenmeyen bilgi
hırsızlığını önlemek için,çalışan program BIOS civarında olmalı ve Floppy
Controller'a direkt bağlantısı bulunmamalıdır.Bundan başka Setup ayarlarının bir
Password yoluyla desteklenmesi gerektiğide unutulmamalıdır.
Boot Up Numlock
Status: Bu ayar aktif hale geldiğinde [Enabled], açılışta otomatik olarak Num
Lock'u açar. [Enabled] olarak kalmasını öneririz.
Boot Up System Speed:
Bu
seçenek bulunuyorsa burada açılıştaki sistem hızı "high" (yüksek=normal işletim)
veya "low" olarak ayarlanabilir.Bunun nasıl yapılacağı - frekansın azaltılması,
Cache belleğin kapatılması anakartın özelliklerine bağlıdır.Yavaş bir sistem
örneğin oynanamayacak derecede hızlı çalışan ve eski DOS oyunları için tercih
edilebilir Gate A20 Option: Bu ayar ile A20 kapısının nasıl işleneceğini
belirler. A20 kapısı, 1 MB'tan büyük bellekleri adreslemek için, önceden
klavyelerde kullanılan bir aygıt idi. Şu anda anakartlar bu özelliği kendi
üzerilerinde taşımaktadır. Bu ayarı önerilen seçenekte bırakmak faydalı
olacaktır. Typematic Rate Setting: [Enabled] konumundaysa, aşağıdaki iki
ayarı değiştirebilirsiniz. Güncel sistemlerde genelde devre dışıdır, bizim
önerimiz de varsayılan değerlerde bırakmanız. Typematic Rate:
Basılı tutulan
klavye tuşlarını sistemin algılama hızını belirler. Örneğin, 6 seçiliyse, bir
tuşu basılı tuttuğunuzda saniyede 6 karakter yazar.
Typematic Delay:
Bir
klavye tulu basılı tutulduğunda, ilk karakterin görüntülenmesi ile ikinci
karakterin görüntülenmesi arasındaki gecikme süresini belirler. Bu ayar 250,
500, 750 ve 1000 milisaniye olarak seçilebilir. Security Option:
BIOS'a şifre
koyduğunuzda, güvenlik sorgulamasını nerede yapacağını buradan seçiyorsunuz.
Örneğin [Setup] ayarı seçildiğinde, BIOS'a şifre koysanız bile, sistem normal
bir şekilde açılacak ama BIOS Setup'a girdiğinizde şifre isteyecektir. Aynı
şekilde, [System] ayarı seçilirse, şifre sorgulaması açılışta da yapılacaktır.
OS
Select for DRAM > 64 MB: Eğer 64 MB'dan fazla bellek ile IBM'in OS/2 işletim
sistemini kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz. Aksi
takdirde, [Disabled] konumunda olmalıdır. Video BIOS Shadow:
[Enabled]
konumunda iken, Ekran Kartının BIOS bilgilerini RAM'a aktararak, bu bilgilere
hızlı ulaşımı sağlar.
PS/2 Mouse Function Control:
"Auto" ayarı
bulunduğunda,BIOS sistem başladığında PS/2 Mouse arar. Bulunmadığında, Interrupt
hattı IRQ12'yi diğer amaçlar için boş bırakılmalıdır. "Disabled" ile boş bırakma
olayı kaçınılmaz hale gelmektedir. xxxxxx - xxxxxx Shadow: Sisteminize
taktığınız diğer ROM'a sahip kartların ROM bilgilerini RAM'a aktarmak için
kullanılan ayardır. Bu işlemi yapabilmek için, kartların bulunduğu adresleri
bilmeniz gerekiyor. Ayrıca, her ROM'un belleğe aktarımı, 640K ile 1024K arasında
bir bellek alanı tükettiğinden, bu ayarların hepsinin [Disabled] konumunda
olması önerilir.
System/Video BIOS Shadow: Bu ayarlar "Enabled" konumunda,
yavaş Firmware-bellek yapı taşlarının içeriğinin belirgin ve daha hızlı olan ana
belleğe yansımasını etkiler.System BIOS seçeneği artık sık olarak
bulunmamaktadır ve bunun yerine hemen otamatik olarak yansıtılmaktadırlar.Bu
ayarlar,herşeyden önce DOS ortamında büyük hız artışı sağlamaktadır.
PCI/VGA
Palette Snoop: Normalde bu seçenek "Disabled" olarak durur.
Sadece çok eski video
yakalama (capture) ve MPEG oynatma kartları tarafından kullanılır ve bu
kartların, ekran görüntüsünü yakalamasını sağlar.İstenirse ISA temelli MPEG veya video kartlarının, PCI
grafik kartlarının o anki aktif renk pletini kullanmasına izin vermek için aktif
yapılabilir.Sözü edilen ISA kartları,çıktı bilgilerini direkt grafik kartının
ekran belleğine yazarsa, sunumdaki renk hatalarından kaçınılmış olur.
Run
VGABIOS if S3 Resume: Sadece çok yeni anakartlarda gördüğümüz bu seçenek,
Suspend-to-RAM (STR) moduna girdikten sonra kendine gelemeyen ekran kartınızı,
yeniden çalışmaya ikna etmenizi sağlar. Eğer sisteminiz bekleme (stand-by)
durumuna geçtikten sonra, yeniden sistemi kullanmak istediğinizde bütün cihazlar
çalışmaya başlıyor ama monitöre görüntü bir türlü gelmiyorsa, bu seçeneği aktif
hale getirin.
ADVANCED CHIPSET FEATURES
Bios Listesine
Dön
Bu
bölümde, anakartınızın ve sistemi oluşturan parçaların kritik özellikleri
hakkında oynamalar yapacağınız bölüm. Çoğu değer, varsayılan ayarlarında
bırakılmalı. Eğer yanlış bir ayar yapılırsa, sistemde stabilite sorunları vs.
baş gösterebilir. Dolayısıyla, vereceğimiz önerilere kulak vermeniz, menfaatiniz
icabıdır.
SDRAM Configuration: SDRAM Modüllerinizi hızlarını ve özelliklerini
bu menüden ayarlayabiliyorsunuz. [By SPD] ayarına getirirseniz, bellek modülünüz
üzerinde bulunan SPD (Serial Presence Detect) entegresi tarafından sağlanan
bilgiler eşliğinde, kullandığınız bellek zamanlamaları belirleniyor. Award
Moduler BIOS'da bu ayar yok. Dolayısıyla aşağıda açıklayacağımız bölümlerde,
Bellek ayarlarını değiştirecekseniz, çok dikkat etmeniz gerekiyor. Award
Medallion BIOS'da var. Eğer bu ayarı [User Define] yaparsanız, aşağıdaki ayarlar
aktif olacak ve bellek zamanlamalarını siz kendiniz ayarlayabileceksiniz.
Bank x/x+1 DRAM Timing: Güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunan bu
seçenek, farklı DIMM slotlarına taktığınız bellekler için, farklı farklı
zamanlamalar atayabiliyorsunuz. Bu ayar normalde, [10ns] modunda geliyor ve bu
ayarlarda sorun yaşamıyorsunuz. Belleğinizin üzerinde yazan verilere göre ve
bulunduğu DIMM slotuna göre, erişim süresi ayarlarını buradan
değiştirebilirsiniz.
SDRAM Cycle Length: İşte bellek performansınızı
etkileyecek bir ayar. Varsayılan olarak [3] ns şeklinde geliyor. SDRAM Cycle
Length, kabaca, bilgisayarınız bellekte bir arama emri verdikten sonra bu
bilginin aranmasına kadar geçen gecikme süresine denir. Düşük olması daha
iyidir. Kaliteli belleklerde bu süre 2 ns olduğundan, belleklerinizin üzerinde
yazanlara göre, bu ayarı 2 ns yapmanız önerilir. Eğer stabilite sorunları
yaşarsanız, tekrar [3] ayarına getirin.
System /Video BIOS Cacheable:
Bu her
iki seçenek de , Shadow RAM'de yansıtılan BIOS parçaların tampon bellekte
işlenip işlenmeyeceğini bildirir.Çoğunlukla BIOS rutinlerine başvuran DOS
yazılımı "Enabled" seçilmesi ile beraber kolay hız artışı sağlanmaktadır.Modern
işletim sistemleri BIOS erişimlerini hada iyi Driver'lar yolu ile
yapmaktadırlar.
SDRAM RAS to CAS Delay: SDRAM aktif komutu ile oku/yaz komutu
arasında geçen gecikmedir. Not: Bu ayar AWARD Moduler BIOS'da
kullanılmamaktadır. AWARD Medallion BIOS'da bulunmaktadır.
SDRAM RAS
Precharge Time: Bu ayar, SDRAM'ın görevsiz kaldığı zamandan, komut gelene kadar
geçen zamanı kontrol eder. Normalde 3 ns şeklinde kalmalıdır.
SDRAM Cycle
Time: Bu ayar, SDRAM parametreleri olan Tras ve Trc yönetimi için kullanılır.
Tras, SDRAM'ın aktif komutu ile hazır olma durumuna geçene kadar gereken minimum
saat vuruş sayısı kontrol eder. Trc ise, SDRAM'ın aktif olması ile tekrar aktif
olması için gereken minimum saat vuruşu sayısını belirler. Bu ayarları
anakartınız kitapçığında tavsiye edilen şekilde kullanmanızı öneriyoruz.. NOT:
Bu ayara, AWARD Medallion BIOS'da rastladık.
DRAM Clock:
Kullandığınız belleğin çalışma hızını bu ayar ile belirleyebilirsiniz. Bu
ayar Güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunuyor. Bu ayar ile, belleklerinizi,
sistem çalışma hızıyla asenkron çalıştırabileceksiniz. Örneğin Celeron işlemci
kullandığınızda, normal de sistem hızı 66 MHz'dir. Bu ayar normalde [HostCLK]
modunda geldiğinden, bellekleriniz de 66 MHz'de çalışacaktır. Fakat bu ayarı,
[HostCLK+33MHz] moduna getirirseniz, bellekleriniz 33 MHz daha hızlı yani 100
MHz de çalışmaya başlayacaktır. Aynı şekilde, 100 MHz sistem veriyolu hızı ile
çalışan bir işlemci kullandığınızda, [HostCLK+33MHz] moduna geçtiğinizde bu
sefer bellekleriniz 133 MHz'de çalışacak ve belleklerinizden maksimum
performansı alacaksınız. [HostCLK-33MHz] ayarını seçerek ise, belleklerinizi 66
MHz de çalıştırabilirsiniz. 133 MHz sistem veriyolu hızında çalışan bir işlemci
kullandığınızda, bellek hızınızı artık daha fazla arttıramıyorsunuz ve seçenek
olarak sadece [HostCLK ve [HostCLK-33 MHz] kalıyor.
Yukarıda bahsettiğimiz ayar, AWARD
Medallion BIOS'a "System/SDRAM Frequency Ratio" şeklinde aktarılmış. Burada ise,
oran seçiyoruz. Örneğin, 100 MHz'lik bir işlemci kullandığımızda, bu ayarı 4/3
moduna getirirsek, 133 MHz de çalışmış olacağız. "Bellek çalışma hızı = FSB X
Seçtiğiniz Oran" şeklinde bir formül çıkarmak mümkün. Memory Hole (Memory
Hole At 15M-16M): Yine her BIOS’da bulunan ve temelleri çok eskiye dayanan bir
seçenek.Bu ayar, bazı ISA genişleme kartlarının performanslarını arttırmak için
ihtiyaç duyduğu adres boşluğunu ayırmaya olanak tanır. Kimi eski ISA kartların
taşıdıkları BIOS’lar (Evet, ek donanımların kendi BIOS’ları da olabilir) sistem
belleğinin 15MB ile 16MB’ları arasındaki bir bölüme yerleşirler. Eğer böyle bir
kartınız varsa, çalışabilmesi için bu seçeneği “Enabled” yapmalısınız. Günümüzde
bu durumu gerektirecek bir donanım yok denebilir. AWARD Moduler BIOS için
Seçenekler: [Disabled] [15M-16M], AWARD Medallion BIOS için Seçenekler:
[Enabled] [Disabled] P2C / C2P Concurrancy: Bu ayar, bellek/işlemci/PCI
komutlarının uyuşması için konulmuştur. [Enabled] konumunda bulundurulması
önerilir. Fast R-W Turn Around: DRAM için hızlı yazma/okuma döngüsünü
aktivite etmek için kullanılır. Varsayılan ayar olan [Disabled]'da kalması
tavsiye edilir. System BIOS / Video RAM Cacheable:
Anakart BIOS bilgilerini
belleğe atıp atmayacağını kontrol etmek içindir. Daha önce bahsedilen, Video ROM
BIOS Shadow'un aksine, Ekran kartının belleklerinde (ROM'unda değil) olan
bilgiyi belleğe aktarıp aktarmayacağını belirlemeniz içindir. Bu şekilde, ekran
kartınızda bir performans artışı yaşamanız mümkün. İki ayarı birden [Enabled]
konumuna getirmenizde fayda var. AGP(Graphics) Aperture Size:
BIOS ayarlarının en çok
tartışılanlarından biridir AGP Aperture Size. Çoğu zaman, performansa büyük
etkisi olduğu yolunda yada belleği tükettiği yönünde yanlış inanışlar vardır.
Oysa durum böyle değil. AGP sistemi sayesinde, ekran kartınız, sistem
belleğinizin bir kısmını sanki kendi üzerindeki bellekmiş gibi kullanabilir.
İşte AGP Aperture Size, ekran kartının sistem belleğinin ne kadarını kendisi
için kullanabileceğini belirliyor. Yanlış anlamayın, burada belirlenen bir
limit, yani bu miktarda belleği direkt olarak bloke etmiyorsunuz. Ekran kartı,
bu miktara kadar olan bellek alanına gerek duyarsa ulaşabileceğini anlıyor bu
limit sayesinde. Örneğin ekran kartınızda 64MB bellek var, Aperture Size olarak
da 64MB seçerseniz, uygulamalar sistemde toplam 128MB grafik belleği olduğunu
düşünüyorlar. AGP Aperture Size’ın performansa etkisi olduğu iddia edilse de, bu
etki günümüz uygulamalarında ciddi düzeyde değildir. Dikkat edeceğiniz şey,
miktarını ekran kartınızın RAM miktarından az, sisteminizdeki bellek miktarından
ise fazla tutmayın. Normalde, 64MB seçilidir. Bu
ayarda kalmasının bir mahsuru yok.
AGP-4X Mode: AGP-4X destekli bir ekran
kartı kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] durumuna getirin. AGP-2X destekli bir
ekran kartınız var ise, stabilite problemleri yaşamamak için [Disabled] konumuna
getirmeniz mantıklı olacaktır. AGP Driving Control:
AGP çalışma ayarlarını
kontrol etmekte kullanılan bir ayar. Özellikle AMD
işlemciler için tasarlanmış anakartlarda çok rastlanan bir ayardır. Bu ayar
üzerinde de efsaneler dolaşır, kullanıcılara “filanca değere getirirseniz daha
iyi olur” gibi asılsız tavsiyelerde bulunulur. Oysa gerçekte, ekran kartınızı
çalıştırmakta bir sorun yaşamadığınız sürece bu değerle oynamanıza gerek
yoktur. [Auto] seçeneğinde bırakmanız faydalı olacaktır.
AGP
Fast Write: Bu ayar ile, Fast Write özelliğini açarak, ekran kartı
performansınızda bir artış edebilmeniz mümkün. Fast Write modunun özelliği ,
bilgiyi işlemciden direkt AGP veriyoluna aktarması. Araya sistem belleğini
katmıyor. Bunda dolayı, performans artışı söz konusu olabilir.
On Chip USB:
Eğer sisteminizde USB aygıt var ise, bu ayarı [Enabled] yapın. Eğer yok ise
[Disabled] yapabilirsiniz. AWARD Medallion BIOS'da bu ayar biraz geliştirilmiş
bir şekilde sunuluyor. Seçenekler için sunulan [Auto] modu, sisteminizde USB
aygıt olup olmadığını kendisi kontrol ediyor ve ona göre USB özelliğini devre
dışı bırakıyor veya etkinleştiriyor. Ama USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarın
[Enabled] kalması mantıklı olacaktır.
USB Keyboard Support:
Ülkemizde hala
yaygın değiller ama sisteme USB üzerinden bağlanan klavyeler dünyada var. Bu
ayarın “OS” ve “BIOS” gibi iki seçeneği vardır. Eğer bir USB klavyeniz varsa ve
bu klavyeyi DOS gibi işletim sistemlerinde de kullanmak istiyorsanız, bu
seçeneği BIOS yapmalısınız. Aksi halde, örneğin bir BIOS güncellemesi için
sistemi disketten açtığınızda klavyeniz çalışmaz.
CPU to PCI Write Buffer:
[Enabled] konumuna getirildiğinde, PCI veriyoluna 4 dize değerine kadar bilgi,
işlemci kullanılmadan yazılabilir. Eğer [Disabled] konumuna getirilirse, direkt
yazma olayı kullanılmaz ve PCI veriyolu "ben veri almaya hazırım" sinyali verene
kadar işlemci okuma devri tamamlanmaz. [Enabled] ayarında olmasını tavsiye
ederiz. PCI Dynamic Bursting: [Enabled] konumunda iken, tek komut ile çok
fazla bilgi PCI veri yoluna aktarılmak istendiğinde, bu özellik devreye girerek
performans arttırmaya yarıyor. Bu ayarın, [Enabled] modunda olmasını tavsiye
ediyoruz. Memory Parity/ECC Check: Kullandığınız belleklerin hata bulma ve
düzeltme özelliği var ise bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz.
In
Order Queue Depth: Yeni anakartların bazılarında bulunan bu ayar, performans
açısından önemli. Bu ayar ile, CPU komutları işlemden önce kaç tane komutun
kuyruğa alınabileceği ayarlanabiliyor. İki seçenek var. [1] ve [4]. [4] olarak
bırakmanız performansı arttıracaktır Fakat biraz önce de işaret ettiğimiz gibi,
bu ayar her anakartta bulunmuyor.
Auto Configuration:
"Enabled" olarak
ayarlandığında Board üreticileri tarafından belirlenmiş özellikle değişik bellek
zamanları için mantıklı parametreler yüklenir.Bunların hepsi,ancak "Disabled"
seçildiğinde tekrar değiştirilebilir. High Priority PCI Mode:
Asus CUSL2'de
rastladığımız bu ayar [Enabled] konumuna getirilirse, 1. PCI Slota daha fazla
öncelik tanınacak ve IEEE1394 kartı gibi bol miktarda veri bant genişliği
isteyen donanımlarda performans arttırabilecek. DRAM Speed Selection:
Burada
FPM (Fast Page Mode) ve EDO-DRAM için kullanılan bellekleri hızı bildirilir. "60
ns" ve "70 ns" seçilebilir. Somut değer kullanılan modüle bakılarak
bulunabilir.Bellek entegreleri normalde uygun işaretler taşır ve sonradan
ayarlanabilir. "60" veya "70"
8/16 Bit I/Q Recovery Time:
Burada
,ISA-BUS'lara yapılan işlemler arasında ne kadar bekleme devri ve ne kadar
dinlenme zamanı olacağı ayarlanabilir.Normal olarak burada "1" yeterlidir.Problemlerde, örneğin ISA ses kartı ile olanlarda, yüksek değer
verilerek yapılan denemeler problemi çözebilir. Diğer Ayarlamalar:
Advanced Chipset Features bölümünde bulunan: - PCI Master 0 WS Write - PCI
Delay Transaction - PCI #2 Access #1 Retry - AGP Master 1 WS Write -
AGP Master 1 WS Read ayarlarını, anakartınızın kitapçığında önerilen
değerlere getirerek kullanın. Önemli olan ve değiştirebileceğiz ayarları biz
yukarda belirttik. i815/i815E yongasetli anakartlarda, entegre edilmiş grafik
çekirdeği olduğunda, bu grafik çekirdeği ile ilgili ayarları yapabilmeniz
mümkün. Bu ayarların bir kısmı, AIMM (AGP Inline Memory Module) kartını takınca
ortaya çıkıyor. Örneğin Display Cache ayarları AIMM kartı kullanmazsanız ortaya
çıkmıyor. Tabii ki entegre grafik çekirdeğini kullanmak gerekiyor bu ayarları
yapabilmeniz için.
INTEGRATED
PERIPHERALS
Bios Listesine
Dön
Bu bölümde, anakartınızın üzerinde bulunan giriş/çıkış portları, IDE portları
gibi aygıtların yönetimini yapıyorsunuz. OnChip IDE Channel 0/1:
Birinci/İkinci IDE portunu etkin/iptal edebilirsiniz. [Enabled] şeklinde kalması
tavsiye edilir. Bazen BIOS güncellemelerinden sonra, bazı IDE aygıtların
çalışmadığında şikayet edilir. Bu bölüme girip IDE Portlarının iptal edilip
edilmediğine bakmanız iyi olur. IDE Prefetch Mode:
Bu modu destekleyen IDE
aygıtlar ile bu ayar kullanılırsa, aygıtların performansından iyileşme smz
konusu olabilir. [Enabled] ayarında olması tavsiye edilir.
Primary/Secondary
Master/Slave PIO: Taktığınız aygıtların PIO modlarını bu bölümde
belirleyebilirsiniz. [Auto] seçeneğinde bırakırsanız, ilgili IDE aygıtı için
uygun olan PIO Modu otomatik olarak seçilecektir. Primary/Secondary
Master/Slave UDMA: Ide aygıtların direkt bellek erişimini kontrol edebileceğiniz
ayar. [Auto] sekmesinde kalması, her IDE aygıt için uygun olan modun otomatik
seçilmesi bakımından faydalı olacaktır. PCI SLOT IDE Second Channel: Burada
PCI-EIDE kartının ikinci bir kanalın açılması "Enabled" veya kapatılması
"Disabled" mümkündür.
IDE PIO/UDMA: "Auto" en yararlı ayardır.Çünkü burda
BIOS konfigürasyon sektöründen veya mevcut EIDE cihazının Firmware'ında somut
değeri bildirmektedir.Değerlerin manüel olarak ayarlanması, sadece çok uzun
bağlantı kabloları veya sistem frekansını değiştiren Tuning önemleri nedeniyle
çıkan zorluklarda tavsiye edilir. Init Display First: Bu ayar ile, sisteme
güç verdikten sonra hangi görüntü aygıtının ilk olarak kontrol edileceğini
belirtir. AGP ekran kartı kullanıyorsanız [AGP], PCI ekran kartı
kullanıyorsanız, [PCI Slot] ayarlarını seçmeniz mantıklı olacaktır.
IDE HDD
Block Mode: Eğer IDE aygıtınız bu modu destekliyor ise, IDE aygıtlara erişimi
hızlandırabilir.Bu seçenek "Enabled" (ya da "Auto") olarak seçilmişse, BIOS IDE
sabit diskinin konfigürasyon sektöründen bir defada kaç sektörün okunabileceğini
veya yazılabileceğini bildirir. Block Mode'un (veya Multi Sector Transfers)
tavsiye edilen değerlerin kullanımı,her sektör için yazma ve okuma işlemlerini
tek tek yerine getirilmesi için gerekli olan yönetim zahmetini azaltmaktadır ve
bu da daha sonra hıza etki etmektedir.Gerekli durumlarda bu seçenekten somut
sayı değerleri ayarlanabilir.Başka bir yardımcı olmadan kullanıcı somut değeri
çok zor bulacaktır. Onboard PCI SCSI Chip: Bu menu seçeneği mevcutsa,
"Enabled" konumunda uygun kaynakları (Interrupt, dma kanal) kullanan bir
On-Board SCSI Chip'ini etkinleştirir.
OnBoard PCI Audio/Modem:
Eğer
anakartınızın üzerinde entegre edilmiş ses/modem entegresi var ise, bu ayar ile
onları etkinleştirebilir / iptal edebilirsiniz. Onboard FDC Controller:
Disket Sürücü kontrolcüsünü iptal/etkin etmek için kullanılan ayardır. [Enabled]
konumunda kalmalıdır.Bu menü maddesi neredeyse her zaman aktiftir, çünkü Board
kendi Floppy Controller'ını IRQ 6,DMA 2'de aktif hale getirir.On-Board
Controller'ın yerine, tamamen uygun bir takma kart kullanılmak istenirse veya
tamamen Floppy sürücüden gelmeden "Disabled" ayarıyla kaynak çakışmalarını çözer
ve bununla beraber daha başka kaynakların kullanılmasına olanak
sağlar.
Onboard Serial Port 1/2: Seri Portlarınız için IRQ değerini ve bellek
adresini atamanız için bu ayar konmuştur. 1. seri portu için varsayılan ayar
3F8/IRQ4'dür. 2. seri portu için ise, 2F8/IRQ3'dür. POWER ON Function:
Bilgisayarınızı nasıl açacağınızı belirlemek için bu menü kullanılabilir.
Örneğin klavye ile bilgisayarınızı açmak istediğinizde, klavyenin hangi tuşları
ile bilgisayarınızı açmak istediğinizi buradan tanımlıyorsunuz. Mouse'dan ve
klavyeden açma özellikleri USB Klavye ve Mouse ile işlemiyor. Bunun için PS/2
Mouse ve Klavye kullanmak gerekiyor. Ayrıca Klavyeden ve Mouse'dan
bilgisayarınızı açabilmek için, bazı anakartlarda jumper oynaması yapmanız
gerekebiliyor.
UART Mode Select: Infrared portu destekleyen anakartlarda
bulunan bir özellik. Kızılötesi aygıtların gerektirdiği özelliklere göre, bu
ayar [IrDA] veya [ASKIR] moduna getirilebilir. Infrared aygıt kullanılmayacak
ise [Normal] moda getirilmesi tavsiye edilir. UART2 Duplex Mode:
Bu seçenek
"Full" olarak ayarlandığında mevcut bir Infrared-Transceiver aynı anda hem
gönderebilir hem de alabilir duruma gelmektedir. "Half" ile sadece değişmeli
olarak devreye giren gönderme ve alma işletmelerine olanak tanınır.
IR
Transmittion delay: IR durumu olan Rx'den Tx moduna veya Tx'den Rx moduna geçiş
için gecikmeyi açar/kapatır. Onboard Parallel Port: Paralel portun çalışma
adresini belirlemek için bu bölüm kullanılır. Varsayılan ayarı
378H/IRQ7'dir. USB Controller: "Enabled" konumunda Chipset'teki entegre
edilmiş Controller'ı Universal Serial Bus için aktif hale getirir.Gerekli
kaynaklar, USB cihazı gerekmediği sürece saklanabilir. Parallel Port Mode:
Yazıcınızı
ve tarayıcınızı bağladığınız paralel port (LPT diye geçer) için bu ayar yine her
BIOS’da bulunur. Standart, ECP ve EPP seçeneklerini görebilirsiniz. Standart, en
eski haliyle, tek yönlü paralel bağlantıdır, sadece PC yazıcıya veri
gönderebilir, yazıcı PC’ye veri yollayamaz. Günümüz yazıcılarından çoğu bu ayar
ile çalışmaz “Bidirectional Connection Required” uyarısı ile iki yönlü iletişim
yapabilecek bir paralel porta ihtiyaç duyduklarını belirtirler. Bu gerekliliği,
ayarı ECP yada EPP seçeneklerinden birisine getirerek karşılayabilirsiniz,
ECP’ye getirmeniz önerilir. EPP,
Enhanced Paralel Port demektir ve Intel, Xircom, Zenith gibi firmalar tarafından
oluşturulmuş bir standarttır."EPP"
maksimum hızda çift yönlü çalışma hızıdır.
ECP, Extended Capabilities Port demektir, Microsoft
ve HP tarafından yaratılmıştır."ECP",
paralel portun iki yönde maksimum transfer hızından da hızlı çalışmasına izin
verir. Her
iki sistem de paralel port bağlantısını hızlandırmayı hedefler.
ECP portu yazıcı
ve tarayıcılar için, EPP ise paralel portu kullanan yazıcı dışındaki araçlar
için uygundur. ECP modu, DMA ve tampon bellek gibi avantajlara sahiptir.
"ECP+EPP", normal hızda iki yönlü
çalışmaya izin verir. SPP ise Standart Paralel Port anlamına geliyor. Eğer
bağladığınız paralel aygıt, yüksek performans istiyor ise, aygıtın türüne göre,
EPP veya ECP seçilmelidir. ECP Modu direkt bellek erişimine ihtiyaç duyduğundan,
EPP modu seçildiğinde, sizden bir DMA adresi atanması istenecektir. BIOS'un
önerdiği ayarda kalmasında bir sakınca yok. EPP modunu seçerseniz, EPP modu
seçmeniz gerekecek. Eğer kullandığınız paralel aygıt, EPP modunu istiyor ise,
hangi EPP modunda çalışacağını kullanım kılavuzunda belirtmiştir.
Parallel
Port Epp Mode: Bu seçenek mevcut ise, "EPP1.7" ve yeni "EPP1.9" arasında seçim
yapılabilir. Böylelikle, eğer paralel port cihazlarında bir problem olursa
deneme imkanı mevcuttur.
ECP Mode Use DMA: Burada ECP modu için bir DMA
kanalı tahsis edilebilir.Kanal "1" ve kanal "3" tercih edilmelidir.Sound Blaster
uyumlu ses kartları için standart olan bunlardır.
PWRON After PWR Fail:
Bazı
kullanıcılarımız “sabah kalktım ki sistem kendi kendine açılmış, nasıl olur”
diye sorarlar. Bu işin sırrı işte bu seçenekte gizli. İsminin “PWR On After
PWR Loss” gibi çeşitli varyasyonları olabilen bu seçenek, sistemin bağlı olduğu
şehir elektriği kesilir, sonra yine gelirse sistemin kendi kendine çalışmaya
başlayıp başlamamasını ayarlar. Eğer bu seçeneği “On” yada “Enabled” yaparsanız,
elektrik kesilip tekrar geldiğinde sistem kendi kendine açılır, siz de sistemi
çalışır durumda bulursunuz. Yeni anakartlarda bu madde için bir de "Previous
State" seçeneği var. Bunu seçerseniz, elektrik kesildiğinde sistem çalışıyorsa,
elektrik geldiğinde yeniden çalışmaya başlar, kesinti olduğunda sistem
kapalıysa, elektrik geldiğinde de kapalı kalır.
[Disabled] konumunda kalmasını tavsiye ediyoruz.
POWER MANAGEMENT SETUP
Bios Listesine
Dön
Güç tüketimini ve(ya) tasarrufu ayarlamanız için
konulmuş bir menü. Bilgisayarınız açma olaylarını da buradan kontrol
edebilirsiniz. ACPI Function: Bu ayar ile, Gelişmiş Güç ve Konfigürasyon
Yönetimini etkin/iptal edebilirsiniz. Bazı Anakartlarda desteklenen, STR
(Suspend To RAM) gibi özelliklerin çalışabilmesi için, hem BIOS'dan ACPI
fonksiyonunun etkinleştirilmesi hem de işletim sisteminin ACPI desteğinin olması
gerekiyor. Power Management: Bu bölüm ile güç yönetim özelliklerini
yönetiyorsunuz.[Max Saving] modunda, sisteminiz bir süre aktivitesiz kalırsa,
güç koruma moduna geçiyor. [Min Saving] ayarı ise, yine güç koruma moduna
geçiriyor ama, güç koruma moduna kadar gereken aktivitesiz kalma zamanı daha
fazla. [User Define] modunda ise, güç koruma ayarlarını kendiniz seçiyorsunuz.
Bu ayar normalde [User Define] modunda geliyor ve şu özellikleri
ayarlayabiliyorsunuz: HDD Power Down - Doze Mode - Suspend Mode. Buradaki
ayarlar ile, sistemin askıya alınması için gereken zaman aşımı miktarını
belirleyebiliyorsunuz. ACPI Suspend Type: Bu ayar ile, sisteminizi nasıl
askıya alınacağınız belirliyorsunuz. Örneğin, anakartınız STR özelliğini
destekliyor ise,STR özelliğini kullanabilmek için bu ayara STR moduna getirmeniz
lazım. Fakat STR özelliğinin çalışabilmesi için, sisteminizde kullandığınız
diğer aygıtların kendilerinin ve sürücülerinin bu modu desteklemesi lazım. Aksi
takdirde sorunlar yaşayabilmeniz olası. PM Control By APM:
Yeni nesil Windows
işletim sistemlerinde (9x & ME & Win2K & WinXP) yapılarında olan APM(Advanced
Power Management) özelliği bulunuyor. Eğer bu özelliği [Enabled] yaparsanız, güç
yönetimi Windows tarafından yönetilir. Video OFF Option: Ekran görüntüsünün
ne zaman devreden çıkarılacağını belirler. "Suspend->Off" seçeneği, sistemi
askıya alınca devreye sokar. "Always On" seçeneği, Windows'tan belirlediğiniz
ürede aktivite olmazsa ekran görüntüsünün kapanmasını sağlar.
Video Off
Method: Yukarıdaki Video Off yöntemini belirler. Ekran kartınız DPMS özelliğini
destekliyorsa, BIOS görüntü kartını kontrol edebilir; bu durumda DPMS
seçeneklerinden birisi seçilebilir. "Blank Screen" seçeneği, güç koruması veya
Energy Star desteği olmayan monitörlerde sadece ekranı karartır. V/H SYNC+Blank
seçeneği ekranı karartır, yatay ve dikey taramayı da kapatır.
MODEM Use IRQ:
Eğer sisteminiz askıya alınmış vaziyetteyken, gelen çağrılar ile sisteminizi
tekrar normal moduna geçmesini istiyorsanız, bu ayar ile hangi IRQ'nun
kullanılacağını seçin. Varsayılan olarak seçilen IRQ numarası [3]'dür.
Soft-Off by PWRBTN: Bu ayar ile sisteminiz kapatırken, güç düğmesinin
davranışını belirliyorsunuz. [Instant-Off] ayarı seçildiğinde, güç düğmesine
dokunduğunuz anda PC kapanır. Fakat, [Delay 4 sec.] ayarı seçildiğinde ise,
sistemi kapatmak için güç düğmesine 4 saniye basılı tutmanız gerekiyor. Yani
yanlışlıkla güç düğmesine bassanız bile, sisteminiz kapanmaz. Düşünsenize,
onlarca sayfalık doküman yazıyorsunuz ve güç düğmesine yanlışlıkla eliniz
değiyor ve gidiyor güzelim yazdığınız şeyler. Wake UP Events: Bilgisayarınız
açılma veya askıdayken hangi durumlarda normal moda geçeceğini buradan
belirliyorsunuz. Örneğin LPT&COM portunda bir aktivite olduğunda sistemin
askı durumundan normal moda geçmesini sağlayabilirsiniz. Veya, Wake ON LAN, Wake
On Modem Ring gibi, ek donanımlar ile sisteminizin açılması için gereken
özellikleri buradan yönetebiliyorsunuz. Automatic Power Up seçeneği ile,
belirlediğiniz saatlerde veya tarihlerde PC'nizi otomatik açılmasını
ayarlayabilirsiniz. Bazı anakartlarda bulunan IRQ Activitiy Monitoring bölümü
ise, kullanılan IRQ'ları toplu halde görebilirsiniz.
PNP/PCI CONFIGURATION
Bios Listesine
Dön
Tak Çalıştır desteği olan aygıtların ve PCI veriyolu ile ilgili ayarları bu
bölümden yapıyoruz. PNP OS Installed: Bu bölümde, kullandığımız işletim
sisteminin PnP (Tak ve Çalıştır) destekli bir işletim sistemi kullanıp
kullanmadığınız belirtmek içindir. Örneğin Win9x, Win2000 gibi işletim sistemi
kullanıyorsanız, bu ayarı [Yes] konumuna getirin. PnP desteksiz işletim sistemi
kullanırken ise [No] konumuna getirmeniz gerekiyor. Bu şekilde çakışmaların
önüne geçebilmek mümkün.
Reset Configuration Data:
Eğer bu ayarı [Enabled]
yapıp, sistemi yeniden başlatırsanız, BIOS Setup'da bulunan PnP bilgileri
bellekten temizleniyor. [Disabled] konumunda kalması daha mantıklı.
Resources
Controlled By: Bu ayar [Auto] moduna getirilirse, sisteme taktığınız PnP
aygıtlar için gereken DMA ve IRQ ayarları otomatik olarak atanır. Eğer PnP
olmayan bir ISA kart taktığınızda otomatik olarak kaynak atanamıyor ise, bu
ayarı [Manual] moduna getirip el ile ayarlamak gerekir.Bu ayarın [Auto] modunda
kalması tavsiye edilir. PCI/VGA Palette Snoop: Bazı MPEG kartları ve 3D
hızlandırıcıları gibi standart olmayan Vga veya Add-On kartlar, renkleri bozuk
gösterebilir. Eğer öyle bir sorun yaşanırsa, bu ayarın [Enabled] konumuna
getirilmesi önerilir. Aksi takdirde bu ayar [Disabled] şeklinde
kalmalıdır.
Assign IRQ for VGA: Bu ayar mutlaka [Enabled] konumuna
getirilmelidir. 1997 yılında sonra üretilen tüm ekran kartları, doğru düzgün
çalışabilmesi için IRQ'ya ihtiyaç duyarlar. Bu ayar ile VGA için IRQ atanıyor.
Assign IRQ for USB: Eğer USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarı da [Enabled]
konumuna getirmelisiniz. IRQ-x / DMA-x Assigned To: Bu ayarlar sadece
"Resources Controlled By" altında "Manual" seçeneği tercih edildiğinde ortaya
çıkar.Bu ayarlar mevcut kaynakların "Legacy ISA" veya "PCI / ISA PnP" ile bir
ISA kartına veya Plug & Play Resource Pool'a bağlanmasını mümkün kılar.Eski
bir Sound Blaster 2.0 kartı için, örneğin Legacy ISA'da IRQ 5 ve DMA 1
ayarlanabilir PCI IRQ Activated By: Bu ayar mevcutsa, burada "Level" ve
"Edge" seçenekleri terçih edilebilir.Normlara uygun PCI kartları normalde sinyal
yüksekliğine göre uyandırır ve Interrupt'la desteklenir.Bundan sonra,bir çok PCI
kartı tek bir Interrupt hattını problemsiz kullanabilirler.Bazı uyumsuz PCI
kartları oyun kurallarına uymamaktadır. Böyle problemli kartlar "Edge" seçeneği
ile zaptedile bilir. Slot x Using INT #: Bu ender seçenek, 4 PCI
Interrupt'ından birinin belli bir PCI yuvasından birine atanmasına olanak
sağlar.Böylelikle bu problemler Egde-PCI kartlarında giderilir.Normalde "Auto"
ile yapılan dağıtım yeterlidir. 1st / 2nd / 3rd / 4th Available IRQ: Bu çok
ender bulunan seçenekte, eğer "auto" ile yapılan otamatik düzenleme istenmeyen
sonuçlar üretiyorsa,A'dan D'ye her dört PCI-Interrupt'ı için bir Interrupt
düzenlemesi yapabilirsiniz. PCI IRQ Map To: Bu menu maddesinde 14 ve 15
numaralı IDE-Interrupt'ların düzenini seçebilirsiniz.Normal durumda bunlar "PCI
Auto" ile mevcut bulunan Onboard-Controller'a verilmektedir.Bunun yerine PCI
Controller kartının bir Slotunun da "ISA" ile ISA Controller'a verilmesi
ayarlanabilir. Primary / Secondary IDE INT#: Burada, Onboard Controller'ın
veya uygun bir PCI kartının her iki IDE kanalından herbirinin hangi PCI
Interrupt'ı kullanması gerektiği belirtilir."A" ve "B" normaldirler.
Use MEM
Base Addr: Bu seçenek Upper-Memory alanındaki bir anabellek penceresinin
rezervasyonunu mümkün kılar.Örneğin bazı eski ISA network kartları.Burada
"NA"(Not Avaible = mevcut olamayan) yerine bir başlangıç adresi verildiğinde,
ihtiyaç duyulan bellek alanının büyüklüğünün ayarlanmasını sağlamaya yönelik
"Used MEM Length" seçeneği karşımıza çıkar. Force Update ESCD:
ESCD, Extended
System Configuration Data kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır.
Tak-Çalıştır (Plug ‘n Play) sistemi ile bağlantılı olan bu birim, sistem
kaynaklarının çeşitli donanımlar arasında dağılımını düzenler. Sisteminize yeni
bir kart taktığınızda, bu seçeneği aktif hale getirip sisteminizi yeniden
başlatmanız, yeni kartın sistem tarafından tanınmasını kolaylaştırabilir. Bu
seçenek işlevini tamamladıktan sonra yine devre dışı hale gelir.
PCI Latency
Timer: Bu değer, bir PCI kartın, PCI veriyolunu ne kadar süreyle meşgul
edebileceğini belirler. Çok yükseltmeniz yada çok azaltmanız sorun yaratacaktır,
genelde varsayılan değer olan 32’de bırakın.
PC HEALTH STATUS/HARDWARE MONITOR
Bilgisayarınızda olan fanların dönüş hızı, işlemcinizi sıcaklığı, işlemci
voltajı gibi PC'nizin durumunu görebilirsiniz. NOT:
Markalara göre
farklılık göstermekte olup, işlemci ayarlarını BIOS'dan yapılmasına izin veren
anakartlarda bölüm ismi farklılık gösteriyor. Örneğin, Abit anakartlarda
Softmenu II(I); IWill anakartlarda SmartCPU şeklinde özel bir menü atanmıştır.
Yeni Asus anakartlarda işlemci hız/voltaj ayarlarını Advanced bölümünden
yapıyorsunuz. Yani, sözün özü, Anakartınıza göre bazı ayarlar farklılık
gösterebilir.
LOAD FAIL SAFE DEFAULTS
Bios Listesine
Dön
Bu ayarlar, donanımlarınızın stabil çalışması
için gereken minimal ayarları yüklüyor. Eğer sisteminizde bir sorun var ise, bu
ayarları yüklemeyi deneyin. LOAD FAIL SAFE DEFAULTS'un üzerine gelip, Enter
tuşuna basın.Y tuşuna basarsanız, güvenli ayarlar yüklenecektir. Ancak güvenli
ayarlar optimum ayar değildir, sadece başa çıkılamayan sorunlarda teşhise
yardımcı olması için kullanılır.
LOAD OPTIMIZED DEFAULTS
Optimum ayarları kurmak içindir. Ancak bu
yapılırken genel bir PC dikkate alınır. Yüklendikten sonra disk, sürücü
ayarları, bellek hızı ayarları (bellek modeli tam biliniyorsa) vs. kendi
donanımınıza özgü ayarları yaparak performansı artırmanız mümkündür. Tabii
Optimized Defaults üzerine donanımınıza uygun olmayan ayarları yaparsanız
stabilite sorunları çıkabilir. Hangi değişiklikleri yaptığınızı unutursanız LOAD
OPTIMIZED DEFAULTS'u tekrar yükleyerek baştan ayar
yapabilirsiniz.
SET
SUPERVISOR & USER PASSWORD
Şifre koymak için bu menüler kullanılabilir. Supervisor
şifresi koyarsanız, başkaları BIOS'a girip her ayar değiştiremezler. User
Password ise, sisteme şifre koyuyor. Bu şifreleri iptal etmek için, yine bu
bölümlere gelip Enter tuşunu basıp şifre istediğinde, şifre kutusunu boş bırakıp
Enter tuşuna basmanız yeterlidir.
SAVE AND EXIT SETUP
Bios Listesine
Dön
Ayarları kayıt edip
çıkmak için burayı kullanın.
EXIT WHITOUT SAVING
Değiştirdiğiniz
ayarları kayıt etmeden çıkmak için kullanın.
BIOS HATA SİNYALLERİ
PC'niz
açıldığında bip sinyal sesleri geliyorsa, bu seslere bakarak hatanın nerede
olduğunu anlayabilirsiniz:
AWARD BIOS İçin;
1
uzun: Bellek Problemi. Bellek modüllerinin yerine oturup oturmadığını kontrol
etmek, bellek modüllerini farklı bir yuvaya takmak, belleği değiştirmek çözüm
olabilir. 1 uzun 2 kısa: Görüntü hatası. BIOS ekran kartına ulaşamıyor
olabilir. Ekran Kartının yerine oturup oturmadığını kontrol etmek
gerekebilir.Ekran Kartı, Ekran Kartı belleği hatası veya anakart ile ilgili bir
problem de olabilir. 1 uzun 3 kısa: Yukarıdaki ile aynı.
Sürekli bipleme:
Bellek veya görüntü hatası. İşlemci ısısının yükselmesi de olabilir. Diğer
donanımları da kontrol etmek gerekir.
AMI BIOS
için;
1 Bip: Bellek tazeleme hatası 2 Bip:
Bellek parite devre hatası 3 Bip: 64"base" RAM
hatası 4 Bip: Sistem Saati hatası 5 Bip: İşlemci
hatası 6 Bip: Klavye Denetçisi hatası 7 Bip:
İşlemci veya anakart hatası 8 Bip: Görüntü kartı belleği
hatası 9 Bip: BIOS yongası hatası 10 Bip: CMOS Hatası 11
Bip: Önbellek Hatası
|