DOĞALGAZ İÇ TESİSAT ŞARTNAMESİ

Bina iç tesisatlarında boru çaplarının hesaplanması, TS 6565 ve TS 7363'e göre yapılacaktır. Sistemde gürültü ve titreşimi önlemek amacı ile orta basınçta (300 mbar) gaz hızı maksimum 15 m/s ve alçak basınçta (21mbar) 6 m/s' yi geçmemelidir.

Bina ana kolon projesinde her bir bağımsız birimin branşman debisi en az 3.5 m³ /h alınmalıdır.

Daire içinde (ocak + kombi) sistemine, soba veya şofben ilave edildiğinde bu cihaz/cihazların debisi toplama aritmetik olarak ilave edilir.

Daire içi tesisatlarda, toplam tüketim 5m³/h' i geçmiyorsa kolona debi ilave edilmesine gerek yoktur.

Kazan kapsamına girmeyen kombi ve kat kaloriferi gibi cihazlarda verim değeri hesaba katılmayacaktır. Bu tip cihazlar için kataloglarındaki tüketim değerleri hesaplamalarda kullanılabilir.

Eş zaman faktörü konut sayısına ve mevcutsuz tüketim cihazlarının kombinasyonuna bağlı olarak belirlenir.  

Ticari tesisatlarda birden fazla aynı amaçlı (üretim) cihaz kullanılması durumunda eş zaman faktörü l olarak alınacaktır.

Aynı kolon hattından beslenen ticari mahallere ait ısınma ve sıcak su amaçlı kullanımlarda eş zaman faktörü uygulaması konutlarda olduğu gibi değerlendirilmelidir.

Ticari mahallerde yedek kazan kullanımı olacak ise, sayaç seçimi toplam kapasiteye göre, diğer tüm hesaplamalar ( havalandırma hesabı dahil ) yedek olan cihaz hesaba katılmadan yapılacaktır. Konutlarda ise binanın ısınma ve sıcak su ihtiyacına bakılarak kazanın yedek olduğuna TRAKYA GAZ tarafından karar verilecek ve hesaplamalar ile sayaç seçiminde yedek olan cihaz hesaba katılmayacaktır.

Yedek olan kazan, asıl kazan ile aynı anda başka bir yakıtla kullanılamaz.

Ticari ve konut ayrımı yapılmaksızın yedek cihaz bulunan mahallerde sayaç seçimi toplam kapasiteye göre yapılmalıdır. Başka yakıtla çalışan bir yakıcı cihaz bulunduğu durumlarda havalandırma hesabı da toplam kapasiteye göre yapılmalı ve farklı olan yakıta ait depolama alanı doğalgaz yakan cihaz ile aynı mahalde bulunmamalıdır. Boru çapı hesapları için asıl cihaz kapasitesi göz önünde bulundurulmalıdır.

Basınç kaybı ve hız hesapları sınır değerler içinde kalıyorsa, doğalgaz tesisatında uygun redüksiyon iki çap birden diş çap yapılabilir.

Birleştirilerek kullanılan dairelerin dubleks oldukları tapu ile kanıtlanabiliyorsa branşman istenmez. Tapu yoksa ve dubleksin her iki katıda ayrı daire hüviyetinde ise (ayrı mutfak ,banyo vs olması şeklinde) merdiven boşluğuna açılan kapı olsun yada olmasın iki branşman istenir ve dubleks görünümlü daireye iki bağımsız daire gibi işlem yapılır.

Doğal gaz tesisat hesabı; Diferansiyel yöntem ile yapılır.

a-Gerekli debi ( Q ) 'ye göre; Boru çapı tahmini olarak seçilir.

Gerekli debi; bireysel kullanım olan mahallerde eşzaman faktörü ve tüketim değerleri tablosundan (Tablo 19), merkezi sistem, kazan v.b. cihaz kullanılan mahallerde ise cihaz kapasitesinin doğalgazın alt ısıl değerine ( hesaplamalarda bu değer 8250 kcal/m³ alınacaktır.) ve cihaz verimine bölünmesi ile bulunacaktır.

b- Akış Hızı ( V ) ve Boru Sürtünme Kayıp Değeri ( P_R/ L ) 'in bulunması:

Debi( Q ) ve Boru Çapı ( D ) değerlerine bağlı olarak ; Akış Hızı ( V ) ve Boru Sürtünme Kayıp Değeri ( P_R / L ) bulunur. Boru sürtünme kayıp değeri ile devredeki boru uzunluğu ( L ) çarpılarak; devre üzerindeki toplam boru sürtünme kaybı ( P_R ) bulunur.

31 m³/h i aşan debi ( Q ) değerlerinde akış hızı ( V ) ve boru sürtünme kayıp ( P_R ) değeri aşağıdaki formüllerden yararlanılarak bulunur.

50 mbar ve daha düşük basınçlar için :

P₁-P₂ = 23.2xRxQ^1.82/D^4.82;                   ΔP_R/L = P₁-P₂     (bar)

P₁: Giriş basıncı (bar)

P₂: Çıkış basıncı (bar)

R : Gaz sabiti (R = 0.6 alınır)

Q : Gaz debisi (m³/h)

D : Boru çapı (mm.)

V = 353.677 x Q / (D² x P₂)

V : Hız (m/sn)         V ≤ 6 m/sn        olmalıdır.

c- ( ∑ξ ) Toplam sürtünme kayıp katsayısı:

"Tablo 22'den kullanılan bağlantı elemanlarına ait sürtünme kayıp katsayıları tespit edilerek; bağlantı elemanı adetleri ile çarpımlarının aritmetik toplamından toplam sürtünme kayıp katsayısı ( ∑ξ ) bulunur.

d- ( ΔP_Z ) Özel direnç kaybı:

AP_Z = 3,97 x 10^-3 x ∑ξ  x V²

Aynı değer, akış hızı (V) ve toplam sürtünme kayıp katsayısı ( ∑ξ ) değerlerinden yararlanılarakTablo - 21'den de bulunabilir.

e- ( ΔP_H ) Yükseklik farkı basınç kaybı / kazancı:

ΔP_H = 0,049 x h

Yükseklik farkı (h) yükselmelerde (-), diş melerde ( + ) alınır.

f- ( AP_∑ ) Hat üzerindeki toplam basınç kaybı:

ΔP_∑ = ΔP_R +ΔP_Z+ ΔP_H formülü ile hesaplanır.

Deneme-yanılma metoduyla basınç kaybının en çok olabileceği nokta belirlenerek; O hat üzerinde uzanan devrelerin basınç kayıpları toplanarak kritik devre basınç kayıp ( ΔP_∑ ) hesabı yapılır. Gaz teslim noktası ile cihaz arasındaki basınç kaybı ΔP_∑ ≤1.8mbar olmalıdır.

Projede daire içi tesisatı gösterilmeyen bağımsız birimler için:

Gaz teslim noktası ile daire sayaç vanası arasındaki basınç kaybı   ΔP_∑≤1.0 mbar olmalıdır.

Aynı kuraldan hareketle yalnızca daire içi tesisatının gösterildiği projelerde:

Daire sayaç vanası ile cihaz arasındaki basınç kaybı   ΔP_∑≤0.8mbar olmalıdır

Merkezi sistem ısıtmalı binalarda, evsel kullanım için vana + körtapa bırakılıyorsa bu noktaya kadar olan basınç kaybı AP_∑≤0.7mbar olmalıdır.

Yukarıda belirtildiği gibi bulunan tüm değerler sırasıyla bir çizelge üzerine işlenir. (Boru çapı hesaplama çizelgesi)

50 mbar üstü basınçlar için :